Sıcak kemoterapi, tıp literatüründeki adıyla Hipertermik İntraperitoneal Kemoterapi (HIPEC), özellikle karın zarına (periton) yayılmış veya yayılma riski yüksek olan belirli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan özel ve ileri düzey bir tedavi yöntemidir. Bu prosedür, genellikle kapsamlı bir cerrahi operasyon olan sitoredüktif cerrahi (CRS) ile birlikte uygulanır. CRS sırasında gözle görülebilen tüm tümör dokuları karın içerisinden temizlendikten hemen sonra, ısıtılmış kemoterapi ilaçları doğrudan karın boşluğuna verilerek, cerrahiyle ulaşılamayan mikroskobik kanser hücrelerinin yok edilmesi hedeflenir. Bu yöntem, kemoterapinin etkinliğini artırırken, ilacın sistemik dolaşıma geçişini sınırlayarak yan etkileri azaltma potansiyeli taşır.
Sıcak kemoterapinin temel mantığı, iki önemli etkiyi bir araya getirmesidir: cerrahi ile mümkün olan en fazla tümör yükünün ortadan kaldırılması ve ardından kalan potansiyel kanser hücrelerine yüksek konsantrasyonda, ısıtılarak etkinliği artırılmış kemoterapi uygulanması. Isı, hem kendi başına bazı kanser hücrelerini öldürebilir hem de kemoterapi ilaçlarının hücreler tarafından daha iyi emilmesini ve etkinliğini artırır. Bu kombine yaklaşım, geleneksel damar yoluyla verilen (sistemik) kemoterapinin karın zarına yeterince nüfuz edemediği durumlarda, bölgesel hastalık kontrolünde önemli bir avantaj sağlayabilir ve seçilmiş hasta gruplarında tedavi başarısını artırma potansiyeli sunar.
Sıcak Kemoterapi Hangi Kanser Türlerine Uygulanır?
Sıcak kemoterapi (HIPEC), her kanser türü için uygun bir tedavi yöntemi değildir. Uygulama alanı, öncelikle karın zarına (periton) yayılım gösterme eğiliminde olan veya başlangıçta peritondan kaynaklanan kanserlerle sınırlıdır. Bu yöntemin en sık ve başarılı bir şekilde kullanıldığı durumların başında apendiks kanserleri, özellikle de psödomiksoma peritonei adı verilen ve karın içinde yoğun müsinöz (jelatinimsi) tümör birikimiyle karakterize olan türü gelir. Bunun yanı sıra, kolorektal (kalın bağırsak ve rektum) kanserlerin karın zarına yaptığı metastazlar, over (yumurtalık) kanserinin ileri evreleri ve peritoneal mezotelyoma gibi durumlarda da seçilmiş hastalarda HIPEC tedavisi değerlendirilebilir.
Bu kanser türlerine ek olarak, mide kanserinin periton metastazlarında ve bazı nadir görülen diğer karın içi kanserlerde de HIPEC uygulaması araştırma veya klinik çalışmalar kapsamında düşünülebilir. Ancak, her hasta ve her kanser türü için uygunluk kararı, hastalığın yaygınlığı (peritoneal karsinomatozis indeksi – PCI skoru), hastanın genel sağlık durumu, kanserin biyolojik özellikleri ve daha önceki tedavilere verilen yanıt gibi birçok faktörün multidisipliner bir onkoloji konseyi tarafından dikkatlice değerlendirilmesi sonucunda verilir. Tedavinin başarısı, doğru hasta seçimine ve cerrahinin başarısına (mümkünse gözle görülür tümör bırakılmamasına) önemli ölçüde bağlıdır.
Sıcak Kemoterapi Hangi Doktorlar Tarafından Uygulanır?
Sıcak kemoterapi (HIPEC), oldukça karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir prosedür olduğundan, bu alanda özel eğitim almış ve deneyimli cerrahlar tarafından uygulanmalıdır. Genellikle bu işlemi gerçekleştiren ana cerrahlar, Onkolojik Cerrahi (Cerrahi Onkoloji) uzmanları veya periton yüzey maligniteleri ve HIPEC konusunda ileri düzeyde deneyime sahip Genel Cerrahi uzmanlarıdır. Bu cerrahlar, sadece HIPEC işlemini değil, aynı zamanda öncesinde gerçekleştirilen ve tedavinin başarısı için kritik öneme sahip olan kapsamlı sitoredüktif cerrahiyi (tümör temizleme ameliyatı) yapabilecek yetkinlikte olmalıdırlar.
Ancak HIPEC uygulaması sadece cerrahın değil, bütüncül bir ekibin işidir. Bu ekipte, hastanın genel kanser tedavisini planlayan ve takip eden Medikal Onkolog, ameliyat sırasındaki anestezi yönetimini sağlayan deneyimli bir Anesteziyolog, ameliyat sonrası kritik bakımı üstlenen Yoğun Bakım Uzmanları, ameliyatta çıkarılan dokuları inceleyen Patolog, görüntüleme yöntemleriyle hastalığın yaygınlığını belirleyen Radyolog ve hastanın beslenme ile rehabilitasyon süreçlerini destekleyen Diyetisyen ve Fizyoterapistler gibi farklı uzmanlık alanlarından profesyoneller yer alır. Bu nedenle HIPEC, mutlaka bu tür multidisipliner ekiplerin bulunduğu, yüksek hacimli ve donanımlı kanser merkezlerinde gerçekleştirilmelidir.
Sıcak kemoterapi uygulanacak hastalar, Sıcak kemoterapi cihazı konusunda araştırma yapabilirler.
Sıcak Kemoterapide Yaşam Kalitesi Artar mı?
Sıcak kemoterapi (HIPEC) uygulamasının temel hedeflerinden biri, uygun hastalarda yaşam süresini uzatmakla birlikte, yaşam kalitesini de iyileştirmektir. Karın zarına yayılmış kanserler (peritoneal karsinomatozis), genellikle karında sıvı birikmesi (asit), şiddetli karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, kusma ve bağırsak tıkanıklığı gibi hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren semptomlara neden olur. Başarılı bir sitoredüktif cerrahi ve ardından uygulanan HIPEC, bu tümör yükünü ortadan kaldırarak veya önemli ölçüde azaltarak bu semptomların hafiflemesine veya tamamen ortadan kalkmasına yardımcı olabilir. Bu durum, hastanın daha rahat etmesini, normal beslenmeye dönebilmesini ve günlük aktivitelerine geri dönebilmesini sağlayarak yaşam kalitesinde belirgin bir artışa yol açabilir.
Ancak, HIPEC’in kendisinin de büyük bir cerrahi prosedür olduğunu ve ameliyat sonrası iyileşme sürecinin zaman alabileceğini unutmamak gerekir. Ameliyat sonrası erken dönemde yorgunluk, ağrı ve olası komplikasyonlar nedeniyle yaşam kalitesinde geçici bir düşüş yaşanabilir. Uzun vadede ise, hastalığın kontrol altına alınması ve rahatsız edici semptomların giderilmesiyle birlikte, birçok hasta için yaşam kalitesinde önemli bir iyileşme gözlenmektedir. Yaşam kalitesindeki artışın derecesi, cerrahinin başarısı, hastanın genel durumu ve kanserin kontrol altına alınma düzeyine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Tedavinin amacı, sadece ömrü uzatmak değil, aynı zamanda kalan ömrü daha konforlu ve anlamlı kılmaktır.
Sıcak Kemoterapi Yaşam Süresini Uzatabilir mi?
Evet, sıcak kemoterapi (HIPEC), özellikle sitoredüktif cerrahi ile birlikte uygulandığında, seçilmiş hasta gruplarında yaşam süresini anlamlı ölçüde uzatma potansiyeline sahiptir. Geleneksel olarak, karın zarına yayılmış kanserlerin prognozu oldukça kötü kabul edilir ve sistemik kemoterapiye yanıtları genellikle sınırlıdır. Ancak, özellikle apendiks kanseri (psödomiksoma peritonei), peritoneal mezotelyoma ve seçilmiş kolorektal ile over kanseri metastazlarında yapılan çalışmalar, CRS + HIPEC tedavisinin, sadece sistemik kemoterapi alan veya hiç tedavi görmeyen hastalara kıyasla belirgin sağkalım avantajları sunduğunu göstermiştir. Özellikle cerrahi ile tümörün tamamen veya tama yakın (milimetrik düzeyde kalıntı) temizlenebildiği hastalarda bu etki daha belirgindir.
HIPEK uygulanacak hastalar, Sıcak kemoterapi kiralama fiyatları hakkında araştırma yapabilirler.
Bununla birlikte, HIPEC’in her hasta için bir “kür” anlamına gelmediğini ve yaşam süresi üzerindeki etkisinin birçok faktöre bağlı olduğunu vurgulamak önemlidir. Kanser türü, hastalığın başlangıçtaki yaygınlık derecesi, tümörün biyolojik agresifliği, sitoredüktif cerrahinin ne kadar başarılı olduğu (tümör kalıntısının miktarı), hastanın genel sağlık durumu ve yaşı gibi faktörler, tedavinin uzun vadeli sonuçlarını etkiler. HIPEC, standart bir tedavi olmaktan ziyade, belirli endikasyonlarda ve deneyimli merkezlerde uygulandığında, bazı hastalar için uzun süreli hastalık kontrolü ve hatta potansiyel olarak daha uzun bir yaşam sunabilen önemli bir tedavi seçeneğidir. Karar, her zaman hasta özelinde, multidisipliner bir yaklaşımla verilmelidir.
