Cemaleddin Saraç

Küreselleşen dünya ekonomisinde sınırlar giderek şeffaflaşırken, işletmeler için yeni pazarlara açılmak artık bir lüks değil, sürdürülebilir büyümenin temel taşlarından biri haline gelmiştir. Türkiye’nin dinamik ekonomisi ve stratejik konumu, birçok sektör için muazzam bir ihracat potansiyeli sunmaktadır. Peki, bu potansiyelden kimler yararlanabilir? Kimler ihracat yapabilir veya “İhracat yapmak istiyorum ama nereden başlamalıyım?” veya “Benim işletmem ihracat yapabilir mi?” gibi sorular birçok girişimcinin ve işletme sahibinin aklını kurcalıyor. Bu yazı, Türkiye’de kimlerin ihracat yapabileceğini, hangi yasal ve ticari statülerin buna uygun olduğunu ve ihracatçı olmak için temel gerekliliklerin neler olduğunu 7 alt başlık altında detaylı bir şekilde ele alacaktır. Amacımız, ihracat dünyasına adım atmak isteyen herkese kapsamlı bir rehber sunmaktır. Unutmayın, doğru bilgi ve strateji ile ihracat, her ölçekteki işletme için ulaşılabilir bir hedeftir.

Kimler ihracat yapabilir: Vergi Mükellefi Olan Herkes Potansiyel İhracatçıdır

İhracat yapabilmenin en temel ve vazgeçilmez koşulu, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre bir vergi mükellefi olmaktır. Bu, ticari faaliyetlerinizin devlet tarafından tanınması, kayıt altına alınması ve vergilendirilmesi anlamına gelir. Vergi mükellefiyeti, ihracat işlemlerinin yasal zeminini oluşturur.

• Vergi Kimlik Numarası (VKN): Tüzel kişilikler (şirketler, kooperatifler vb.) için Vergi Dairesi’nden alınan Vergi Kimlik Numarası zorunludur. Bu numara, şirketin tüm ticari ve mali işlemlerinde kullanılan benzersiz bir tanımlayıcıdır.
• T.C. Kimlik Numarası (TCKN): Gerçek kişi tacirler veya şahıs işletmeleri için T.C. Kimlik Numarası, vergi mükellefiyetini göstermek için yeterlidir. Şahıs şirketi kuranlar da bu kapsamdadır.
• Ticaret Siciline Kayıt: Sermaye şirketleri (Limited, Anonim) ve belirli büyüklükteki şahıs şirketlerinin ilgili Ticaret Odası’na bağlı Ticaret Sicili’ne kayıtlı olması gerekir. Bu kayıt, işletmenin ticari kimliğini resmiyet kazandırır.
• Esnaf ve Sanatkâr Siciline Kayıt: Daha küçük ölçekli faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar için ise ilgili Esnaf ve Sanatkârlar Odası’na ve siciline kayıtlı olmak önemlidir.
• Gümrük İdaresi Kaydı: Fiili ihracat işlemlerini başlatabilmek için, vergi mükellefi olarak Gümrük İdaresi sistemine (genellikle BİLGE Sistemi üzerinden) kayıt olunması veya bir gümrük müşaviri aracılığıyla bu işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Kimler ihracat yapabilir sorusuna vergi numarası ile işe başlayan her girişim ihracat yapma potansiyeline sahiptir olarak cevap verebiliriz.

Özetle, ister büyük bir holding olun ister tek kişilik bir şahıs işletmesi, eğer yasal olarak tanınan bir vergi mükellefiyseniz, ihracat yapma hakkına sahipsiniz demektir. Bu ilk adımı attıktan sonra, diğer statüler ve gereklilikler devreye girer. Vergi mükellefiyeti, ihracat kapısını aralayan anahtardır.

2. Şahıs Şirketleri ve Gerçek Kişi Tacirler: İhracata İlk Adım

Türkiye’de ticari faaliyete başlamanın en yaygın ve genellikle en kolay yollarından biri şahıs şirketi kurmak veya gerçek kişi tacir olarak faaliyete geçmektir. Bu yapılar, ihracat yapmak isteyen bireysel girişimciler için oldukça cazip bir başlangıç noktası olabilir.

• Kurulum Kolaylığı ve Düşük Maliyet: Şahıs şirketlerinin kurulum süreci, sermaye şirketlerine göre çok daha basit, hızlı ve daha az maliyetlidir. Genellikle bir muhasebeci veya mali müşavir aracılığıyla kısa sürede Vergi Dairesi ve ilgili oda (varsa) kaydı tamamlanabilir.
• Yasal Statü: Gerçek kişi tacirler ve şahıs şirketleri, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu kapsamında tanınan, yasal olarak faaliyet gösterebilen ve fatura kesebilen yapılardır. Bu da onlara ihracat yapma yetkisi verir.
• Vergi Avantajları (Belirli Durumlarda): Gelir vergisine tabi olan şahıs işletmeleri, belirli gelir dilimlerine kadar kurumlar vergisine tabi şirketlere göre daha avantajlı vergi oranlarından yararlanabilirler (Ancak gelir arttıkça bu avantaj tersine dönebilir).
• Esneklik: Karar alma süreçleri daha hızlıdır ve işletme sahibi işin yönetiminde tam kontrole sahiptir. Bu, özellikle küçük ölçekli ve niş pazarlara yönelik ihracat operasyonlarında avantaj sağlayabilir.
• Kimler İçin Uygun?:
  • Freelancer olarak hizmet ihraç etmek isteyenler (yazılımcılar, tasarımcılar, danışmanlar vb.).
  • El yapımı ürünlerini veya küçük ölçekli üretimini yurt dışına satmak isteyen zanaatkarlar, sanatçılar.
  • E-ticaret platformları üzerinden mikro ihracat yapmayı hedefleyenler.
  • İhracata yeni başlayan ve başlangıçta daha düşük risk ve maliyetle ilerlemek isteyen girişimciler.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler: Şahıs şirketlerinde işletme sahibinin tüm mal varlığıyla sınırsız sorumluluğu vardır. İşletmenin borçlarından kişisel olarak sorumlu olunur. Büyüme ve kurumsallaşma hedefleri doğrultusunda ileride sermaye şirketine dönüşüm düşünülebilir.

Sonuç olarak, T.C. Kimlik Numarası ile vergi mükellefi olan ve ticari faaliyetini yasal olarak kayıt altına aldıran her gerçek kişi veya şahıs şirketi sahibi, potansiyel bir ihracatçıdır ve gerekli diğer adımları atarak uluslararası ticarete başlayabilir.

3. Sermaye Şirketleri: İhracatta Kurumsal Gücün Temsilcileri (Limited ve Anonim Şirketler)

İşletmeler büyüdükçe, riskleri dağıtmak, daha büyük hacimli işler yapmak, yatırım çekmek ve kurumsal bir yapıya kavuşmak için genellikle sermaye şirketlerine yönelirler. Türkiye’de en yaygın sermaye şirketi türleri Limited Şirket (Ltd. Şti.) ve Anonim Şirket’tir (A.Ş.). Bu yapılar, ihracat faaliyetleri için birçok avantaja sahiptir.

• Sınırlı Sorumluluk: Sermaye şirketlerinin en büyük avantajlarından biri, ortakların sorumluluğunun şirkete koydukları sermaye ile sınırlı olmasıdır. Şirketin borçlarından dolayı ortakların kişisel mal varlıklarına genellikle gidilemez (Vergi borçları gibi istisnalar hariç). Bu, özellikle yüksek hacimli ve riskli olabilecek ihracat operasyonlarında önemli bir güvencedir.
• Kurumsal İmaj ve Güvenilirlik: Ltd. ve A.Ş. gibi yapılar, hem yurt içinde hem de yurt dışında genellikle daha kurumsal, güvenilir ve kalıcı bir imaj çizerler. Bu durum, uluslararası müşteriler, tedarikçiler ve finans kuruluşları ile ilişkilerde avantaj sağlar.
• Finansmana Erişim Kolaylığı: Sermaye şirketleri, şahıs şirketlerine göre banka kredilerine, devlet teşviklerine (KOSGEB, Eximbank vb.) ve özel yatırımlara daha kolay erişebilirler. İhracat operasyonları genellikle ek finansman gerektirdiğinden bu önemli bir faktördür.
• Ölçeklenebilirlik: Bu şirket yapıları, büyümeye ve operasyonları genişletmeye daha uygundur. Ortaklık yapısı, hisse devri gibi konular daha net kurallara bağlıdır. Büyük miktarlarda mal veya hizmet ihracatı için daha elverişlidirler.
• Uzmanlaşma ve Yönetim: Şirket büyüdükçe, farklı departmanlar (pazarlama, finans, operasyon, ihracat) kurarak uzmanlaşmaya gidilebilir. Profesyonel yöneticiler atanabilir. Bu da ihracat süreçlerinin daha etkin yönetilmesini sağlar.
• Kimler İçin Uygun?:
  • Orta ve büyük ölçekli üretim yapan sanayi işletmeleri.
  • Belirli bir markayı ve kurumsal kimliği oturtmuş firmalar.
  • Düzenli ve yüksek hacimli ihracat yapmayı hedefleyenler.
  • Birden fazla ortağı olan ve riskleri dağıtmak isteyen girişimler.
  • Yatırım almayı veya halka açılmayı planlayan şirketler.
• Kurulum ve İşletme: Sermaye şirketlerinin kurulumu ve işletilmesi, şahıs şirketlerine göre daha karmaşık ve maliyetlidir. Belirli bir asgari sermaye gereksinimi, daha detaylı muhasebe kayıtları, genel kurul toplantıları gibi yasal zorunlulukları vardır.

Limited ve Anonim Şirketler, Türkiye’de ihracatın bel kemiğini oluşturan yapılardır. Kurumsal yapıları, finansal güçleri ve sınırlı sorumluluk avantajları sayesinde uluslararası ticarette daha sağlam adımlar atabilirler.

4. Kooperatifler ve Birlikler: Güç Birliğinden Doğan İhracat Fırsatları

İhracat sadece bireysel girişimciler veya büyük şirketler tarafından yapılmaz. Ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlar veya amaçlar doğrultusunda bir araya gelen kişi veya kuruluşların oluşturduğu kooperatifler ve birlikler de önemli ihracat aktörleri olabilirler. Bu yapılar, özellikle küçük üreticilerin veya belirli bir sektördeki oyuncuların güçlerini birleştirerek ihracat pazarlarına erişmelerini sağlar.

• Kooperatifler: Ortaklarının ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle karşılamak amacıyla kurulan değişken ortaklı ve değişken sermayeli kuruluşlardır. Özellikle tarım, hayvancılık, el sanatları gibi sektörlerde yaygındır.
  • Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri: Ürettikleri (veya ortaklarından topladıkları) yaş sebze-meyve, zeytinyağı, bakliyat gibi ürünleri işleyerek veya doğrudan yurt dışına satabilirler. Ortak pazarlama gücü yaratırlar.
  • Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri: Belirli bir ürün grubunda (mobilya, tekstil, gıda vb.) üretim yapan küçük işletmeleri bir araya getirerek ortak markalaşma, standartizasyon ve ihracat yapabilirler.
  • El Sanatları Kooperatifleri: Yöresel el sanatları ürünlerini (halı, kilim, seramik vb.) üreten zanaatkarları birleştirerek bu niş ürünleri uluslararası pazarlara taşıyabilirler.
• Birlikler (Üretici Birlikleri vb.): Belirli bir ürün veya sektörde faaliyet gösteren üreticilerin veya işletmelerin, ortak menfaatlerini korumak, pazarlama gücünü artırmak ve sektörel sorunlara çözüm bulmak amacıyla kurdukları yapılardır.
  • Pazarlama Gücü: Tekil işletmelerin ulaşamayacağı büyüklükteki alıcılarla temas kurabilir, daha büyük siparişler alabilirler.
  • Maliyet Avantajı: Lojistik, ambalajlama, tanıtım gibi maliyetleri paylaşarak birim başına düşen ihracat giderlerini azaltabilirler.
  • Standartizasyon ve Kalite Kontrol: Ortak kalite standartları belirleyerek uluslararası pazarlarda güvenilirliği artırabilirler.
  • Devlet Desteklerine Erişim: Birlik veya kooperatif olarak devletin ihracata yönelik destek ve teşviklerinden daha etkin yararlanabilirler.
• Yasal Statü: Kooperatifler ve bazı birlikler de tüzel kişiliğe sahip oldukları ve vergi mükellefi oldukları için yasal olarak ihracat yapabilirler. Kendi adlarına fatura kesip gümrük işlemlerini yürütebilirler.
• Avantajları:
  • Küçük üreticilerin ihracat pazarlarına erişimini kolaylaştırma.
  • Risklerin ve maliyetlerin paylaşılması.
  • Pazarlık gücünün artması.
  • Ortak markalaşma ve tanıtım imkanı.
• Zorlukları: Ortak karar alma süreçlerinin yavaş olabilmesi, yönetimsel zorluklar, üyeler arası koordinasyonun sağlanması gibi konular dikkat gerektirebilir.

Kooperatifler ve birlikler, özellikle kırsal kalkınma ve küçük işletmelerin desteklenmesi açısından ihracatta önemli bir rol oynarlar. Güç birliği yaparak tek başlarına aşamayacakları engelleri aşabilir ve uluslararası ticarette söz sahibi olabilirler.

5. Esnaf ve Sanatkârlar: Niş Pazarlara Açılan Kapı, Kimler ihracat yapabilir sorusuna Esnaflar da ihracat yapabilir.

Genellikle yerel pazarlara hizmet veren esnaf ve sanatkârların ihracat yapamayacağına dair yaygın bir kanı olsa da, bu tam olarak doğru değildir. Belirli şartları yerine getiren ve doğru stratejileri uygulayan esnaf ve sanatkârlar da pekâlâ ihracatçı olabilirler. Özellikle e-ticaretin ve mikro ihracatın yaygınlaşmasıyla bu daha da mümkün hale gelmiştir.

• Kimdir Esnaf ve Sanatkâr?: Türk Ticaret Kanunu’na göre ticari işletmeyi kendi adına işleten, ekonomik faaliyeti sermayesinden çok bedenî çalışmasına dayanan ve geliri belirli bir sınırı aşmayan kişilerdir. Genellikle ilgili Esnaf ve Sanatkârlar Odası’na kayıtlıdırlar.
• İhracat Yapma Şartları:
  • Vergi Mükellefiyeti: Her ihracatçı gibi, esnaf ve sanatkârın da vergi mükellefi olması (genellikle basit usul veya gerçek usulde gelir vergisi mükellefi) ve Vergi Dairesi’ne kayıtlı olması gerekir. T.C. Kimlik Numarası yeterlidir.
  • Oda Kaydı: İlgili esnaf odasına kayıtlı olmak, mesleki kimliklerini ve yasal statülerini belgeler.
  • Ürün/Hizmet Uygunluğu: İhraç edilecek ürün veya hizmetin hedef pazarın standartlarına, kalite beklentilerine ve yasal düzenlemelerine uygun olması gerekir.
  • Fatura Düzenleme Yetkisi: Yaptıkları satışlar için yasalara uygun fatura veya fatura yerine geçen belge (gider pusulası vb. değil, satışa istinaden) düzenleyebilmelidirler.
• Hangi Alanlarda İhracat Yapabilirler?:
  • El Sanatları: Halı, kilim, seramik, çini, bakır işleri, ahşap oymacılığı, takı tasarımı gibi özgün ve kültürel değeri olan ürünler.
  • Niş Gıda Ürünleri: Yöresel peynirler, reçeller, marmelatlar, baharatlar, özel üretim tatlılar (ambalaj ve gıda güvenliği standartlarına uygun olmak kaydıyla).
  • Tekstil Ürünleri: Özel tasarım giysiler, yöresel dokumalar, ev tekstili ürünleri.
  • Hizmet İhracatı: Geleneksel sanatların öğretilmesi (online kurslar), özel tamirat/restorasyon hizmetleri gibi.
• E-İhracat ve Mikro İhracat Avantajı: Esnaf ve sanatkârlar için en uygun ihracat kanallarından biri e-ihracattır. Kendi web siteleri, sosyal medya veya uluslararası e-ticaret platformları (Etsy, Amazon Handmade vb.) üzerinden ürünlerini doğrudan son tüketiciye satabilirler. Ayrıca, belirli limitler dahilindeki (genellikle 300 kg ve 15.000 Euro değer altı) satışlarını Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) ile kargo firmaları aracılığıyla kolayca yapabilirler (Mikro İhracat).
• Destekler: KOSGEB gibi kurumların küçük işletmelere ve esnaflara yönelik yurt dışı pazar araştırma, fuar katılımı gibi destekleri olabilir. İlgili odalar da bu konuda bilgilendirme yapabilir.
• Zorluklar: Dil bariyeri, uluslararası ödeme sistemleri, lojistik, hedef pazarın mevzuatına uyum gibi konularda destek almaları gerekebilir. Tekil üretim kapasiteleri büyük siparişler için yeterli olmayabilir.

Esnaf ve sanatkârlar, özgünlükleri ve kültürel değer taşıyan ürünleriyle özellikle niş pazarlarda ve e-ticaret kanallarında önemli ihracat başarıları elde edebilirler. Doğru planlama ve dijital araçların etkin kullanımıyla uluslararası müşterilere ulaşmaları mümkündür.

6. İhracatçı Birlikleri Üyeliği: Zorunluluk mu, Avantaj mı? Kimler ihracat yapabilir sorusuna cevap arıyoruz.

İhracat yapmaya karar veren işletmelerin sıkça karşılaştığı konulardan biri de İhracatçı Birlikleri’ne üyeliktir. Peki, bu üyelik herkes için zorunlu mudur, yoksa sadece bir avantaj mıdır? Bu sorunun cevabı, ihraç edilecek ürünün türüne ve ihracatın şekline göre değişir.

• İhracatçı Birlikleri Nedir?: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) çatısı altında faaliyet gösteren, sektör veya bölge bazında örgütlenmiş kuruluşlardır. Amacı, üyelerinin ihracatını geliştirmek, sektörel sorunlara çözüm bulmak, devlet ile ihracatçılar arasında köprü olmak ve çeşitli destekleyici faaliyetler yürütmektir. (Örnek: İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği – İTKİB, Ege Maden İhracatçıları Birliği – EMİB vb.)
• Üyelik Zorunluluğu:
  • Fiili Mal İhracatı: Türkiye’den fiziki olarak mal ihraç edecek olan ve bu ihracatı kendi adına Gümrük Beyannamesi düzenleyerek yapacak olan firmaların, ihraç edecekleri malın ait olduğu sektörün ilgili İhracatçı Birliği’ne üye olmaları yasal bir zorunluluktur. Gümrük işlemleri sırasında bu üyelik aranır ve üyelik numarası beyannamede belirtilir.
  • İstisnalar:
    • Hizmet İhracatı: Yazılım, danışmanlık, sağlık turizmi gibi hizmet ihracatı yapan firmalar için genellikle birlik üyeliği zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) gibi yapılar, sektöre özel destekler sunduğu için üyelik faydalı olabilir.
    • Mikro İhracat (ETGB Kapsamında): Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) ile kargo firmaları aracılığıyla yapılan küçük hacimli (genellikle 300 kg ve 15.000 Euro altı) ihracatlar için birlik üyeliği aranmaz. Bu, özellikle e-ihracat yapan küçük işletmeler ve esnaflar için büyük kolaylıktır.
    • Bedelsiz İhracat, Yolcu Beraberi Eşya vb.: Özel durumlar ve istisnai ihracat türlerinde de üyelik gerekmeyebilir.
• Üyeliğin Avantajları (Zorunlu Olmasa Bile):
  • Devlet Yardımları ve Teşvikler: Birçok devlet desteğinden (fuar katılımı, pazar araştırması, marka desteği vb.) yararlanmak için ilgili birliğe üye olmak ve başvuruları birlik üzerinden yapmak gerekebilir.
  • Bilgi ve Eğitim: Birlikler, hedef pazarlar, mevzuat değişiklikleri, ticaret heyetleri, eğitim programları ve seminerler hakkında düzenli bilgilendirme yaparlar. Bu, ihracatçının güncel kalması ve doğru kararlar alması için kritiktir.
  • Network ve İşbirliği: Sektördeki diğer firmalarla tanışma, işbirliği geliştirme ve ortak projelere katılma imkanı sunar. Yurt dışı alım heyetleri ve ticaret heyetleri organizasyonları önemli fırsatlar yaratır.
  • Pazar Araştırması Raporları: Genellikle üyelere özel veya daha uygun koşullarda detaylı pazar araştırması raporları ve istatistiki veriler sunarlar.
  • Sorun Çözümü ve Danışmanlık: İhracat süreçlerinde karşılaşılan sorunlar (gümrük, lojistik, ödeme vb.) hakkında danışmanlık ve destek sağlayabilirler.
  • Sektörel Temsil: Sektörün sorunlarını ve taleplerini kamu otoritelerine iletmede önemli bir rol oynarlar.

Sonuç olarak, eğer fiziki mal ihracatı yapacaksanız ve bunu Gümrük Beyannamesi ile gerçekleştirecekseniz, ilgili İhracatçı Birliği’ne üyelik yasal bir zorunluluktur. Ancak hizmet ihracatı veya mikro ihracat yapıyorsanız zorunlu olmasa da, birliklerin sunduğu sayısız avantajdan yararlanmak adına üyelik CİDDİ anlamda değerlendirilmelidir. Üyelik, ihracat yolculuğunuzda size rehberlik edecek ve destek olacak önemli bir network’ün kapısını açar.

7. Doğrudan İhracatçı Olmasalar da Sürecin Parçası Olanlar: Aracılar ve E-İhracat Platformları: Kimler ihracat yapabilir?

İhracat yapmak, sadece üreticinin veya mal sahibinin doğrudan yurt dışındaki alıcıya satış yapması anlamına gelmez. İhracat sürecine dahil olmanın dolaylı yolları da mevcuttur. Doğrudan ihracatçı sıfatını taşımasalar bile, aracı kurumlar ve e-ihracat platformları sayesinde birçok işletme ve birey ihracat ekosisteminin bir parçası olabilir.

• İhracat Aracıları (Trading Companies / Export Management Companies – EMCs):
  • Tanım: Üretici firmalar adına ihracat işlemlerinin tamamını veya bir kısmını yürüten uzmanlaşmış ticari firmalardır. Üretici firma, üretim ve ürün geliştirmeye odaklanırken, aracı firma pazar bulma, satış, pazarlama, lojistik, gümrükleme ve tahsilat gibi süreçleri üstlenir.
  • Kimler Kullanır?: İhracat departmanı kuracak kaynağı veya tecrübesi olmayan KOBİ’ler, belirli pazarlara girmekte zorlanan firmalar, üretim kapasitesi olup pazarlama ağı zayıf olan işletmeler.
  • Avantajları: Düşük risk, uzmanlıktan faydalanma, hızlı pazar girişi, sabit ihracat personeli maliyetinden kurtulma.
  • Dezavantajları: Kâr marjının paylaşılması, pazar ve müşteri üzerinde daha az kontrol, marka bilinirliğinin aracı firma üzerinden yürümesi riski.
  • Yasal Statü: Bu aracı firmalar, kendi adlarına ihracatçı olarak hareket ederler ve İhracatçı Birlikleri’ne üye olmak gibi tüm yasal gereklilikleri kendileri yerine getirirler. Üretici firma ise dolaylı yoldan ihracat yapmış olur.
• E-İhracat Platformları (Marketplaces):
  • Tanım: Amazon, Alibaba, Etsy, eBay gibi küresel veya bölgesel e-ticaret siteleri, ürünlerini yurt dışına satmak isteyen firmalar için önemli bir kanaldır. Bu platformlar, potansiyel milyonlarca müşteriye ulaşma imkanı sunar.
  • Kimler Kullanır?: Küçük üreticiler, esnaflar, butik markalar, KOBİ’ler ve hatta büyük firmalar.
  • Süreç: Firmalar bu platformlarda sanal mağazalarını açar, ürünlerini listeler ve gelen siparişleri (genellikle mikro ihracat kapsamında ETGB ile) doğrudan müşteriye gönderirler. Platformlar genellikle ödeme altyapısı, pazarlama araçları ve bazen lojistik çözümleri sunar.
  • Yasal Statü: Satıcı firma (mağaza sahibi), ürünleri kendi adına gönderdiği için teknik olarak ihracatçıdır. Ancak platform, alıcı ile satıcıyı buluşturan bir aracı görevi görür. Mikro ihracat yapılıyorsa, satıcının İhracatçı Birliği üyeliği gibi zorunlulukları genellikle olmaz. Satıcı, kendi vergi mükellefiyetini ve fatura düzenleme işlemlerini yürütür.
• Distribütörler ve Acenteler:
  • Distribütörler: Ürünü üreticiden satın alıp kendi ülkelerinde veya bölgelerinde stoklayarak kendi müşterilerine satan bağımsız firmalardır. Riski üstlenirler. Üretici firma, distribütöre yaptığı satışı yurt içi satış gibi görebilir (eğer distribütör Türkiye’de ise) veya ihracat olarak gerçekleştirebilir.
  • Acenteler: Üretici adına müşteri bulan, sipariş alan ancak malı kendi üzerine almayan, komisyon usulü çalışan temsilcilerdir. İhracat işlemi yine üretici firma adına yapılır.

Bu dolaylı yöntemler, özellikle ihracata yeni başlayan veya sınırlı kaynağa sahip işletmelerin uluslararası pazarlara açılmasını kolaylaştırır. Doğrudan ihracatçı olmasalar bile, bu aracılar ve platformlar sayesinde ürünler ve hizmetler sınırları aşarak küresel tüketicilerle buluşur ve ihracat ekosistemine katkı sağlanmış olur.

İhracat yapabilmenin Püf Noktaları

Görüldüğü üzere, “Kimler ihracat yapabilir?” sorusunun cevabı oldukça geniştir. Türkiye’de yasal olarak tanınan bir vergi mükellefi olmak, ihracat kapısını aralayan temel adımdır. Tek kişilik bir şahıs işletmesinden dev bir anonim şirkete, üretici kooperatiflerinden el sanatları ustalarına kadar çok çeşitli yapılar ve kişiler ihracatçı olma potansiyeline sahiptir.

Kimler ihracat yapabilir konusunda Potansiyel bir alan olan bakır ihracatı nasıl yapılır ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.

İster geleneksel yöntemlerle Gümrük Beyannamesi düzenleyerek fiziki mal ihracatı yapın, ister e-ihracat platformları üzerinden dünyanın dört bir yanına mikro ihracat gerçekleştirin, ister uzman aracı firmalarla işbirliği yapın; önemli olan doğru bilgiye sahip olmak, yasal gereklilikleri yerine getirmek, hedef pazarınızı iyi analiz etmek ve stratejik bir planlama yapmaktır. İhracatçı Birlikleri üyeliği gibi konuların zorunluluklarını ve avantajlarını bilmek, KOSGEB, Ticaret Bakanlığı, Eximbank gibi kurumların desteklerinden haberdar olmak bu süreçte kritik öneme sahiptir.

İhracat, sadece büyük firmaların alanı değildir. Cesaret, araştırma, doğru adımlar ve biraz da sabırla her ölçekten işletme için uluslararası pazarlara açılmak ve Türkiye ekonomisine katkıda bulunmak mümkündür. Potansiyelinizi keşfedin ve ihracat yolculuğunuza bugün başlayın!